Czym jest umowa dożywocia?
Umowa dożywocia jest to to rodzaj umowy, która nakłada na jedną ze stron – właściciela nieruchomości, którym jest zazwyczaj osoba starsza, obowiązek przekazania praw własnościowych do nieruchomości drugiej stronie w zamian za dożywotnią opiekę. Ten rodzaj umowy bardzo często spotykany jest w przypadku rolników, którzy przekazują swoje gospodarstwa na najbliższych, zachowując przy tym uprawnienia mieszkaniowe dla siebie oraz przez dorosłe dzieci mieszkające i zajmujące się rodzicami lub dziadkami w podeszłym wieku.
Co z księgą wieczystą?
Prawa i obowiązki wynikające z umowy dożywocia wykazywane są w III dziale księgi wieczystej. Znajdują się tam ściśle określone uprawnienia dożywotnika, mimo iż nie jest on już właścicielem owej nieruchomości. Uprawnienia te najczęściej są wpisane jako prawo do korzystania z mieszkania. Jednak zapisy umowy dożywocia mogą przewidywać również inne obowiązki po stronie nabywcy – najczęściej pomoc i pielęgnację osoby starszej, zapewnienie wyżywienia, czy odzienia. Treść umowy może być kształtowana z dużą dowolnością.
Sprzedaż mieszkania a umowa dożywocia
Nieruchomość objęta prawem dożywocia może zostać sprzedana, nie ma ku temu przeszkód natury prawnej. Niemniej jednak nie jest to powszechna praktyka. Kto bowiem byłby zainteresowany zakupem nieruchomości wraz z jej lokatorem, który zamieszkiwał w niej będzie do końca swojego życia oraz nad którym trzeba będzie sprawować opiekę, a jest zwykle osobą obcą dla nabywcy?.
Koniec umowy dożywocia
Mogłoby się wydawać, że koniec umowy dożywocia następuje dopiero w sytuacji, w której dojdzie do śmierci dożywotnika. Nie jest to jednak jedyna możliwość. Rozwiązanie umowy dożywocia może nastąpić tak jak rozwiązanie każdej innej umowy – za wolą jej stron. Mogą one rozwiązać ją w całości lub zmienić jej treść w części. Nabywca może także ustalić z dożywotnikiem zupełnie inny sposób rozliczania, który np. zakończy stosunek prawny właściciela z jego nieruchomością. Innym sposobem jest przeliczenie dożywocia na rentę, którą będzie zobowiązany płacić nabywca właścicielowi nieruchomości. Ta droga najczęściej jest obierana kiedy strony umowy popadną w konflikt, który z powodu specyfiki umowy dożywocia, jest na tyle kłopotliwy, że nie przewiduje prawidłowej realizacji praw i obowiązków. Ten sposób jest również wykorzystany w sytuacji w której dojdzie do zbycia nieruchomości, w której zamieszkuje dożywotnik. Może się on wówczas domagać zamiast uprawnień osobistych renty.
