Podatek katastralny

Aktualnie w Polsce podatek katastralny nie występuje, ustępuje bowiem miejsca podatkowi od nieruchomości. Natomiast ten rodzaj podatku od wartości nieruchomości występuje w niektórych innych państwach, w tym europejskich, i nie jest wykluczone, że w przyszłości pojawi się również w Polsce.

Czym jest podatek katastralny

Podatek katastralny to tzw. podatek od wartości nieruchomości. Jest to opłata, danina publicznoprawna, która jest zależna od wartości nieruchomości i zazwyczaj osiąga wysokość 1-2% wartości nieruchomości. Oznacza to, że jest to podatek proporcjonalny. Płaci się go zazwyczaj raz w roku, ale niekiedy jest również rozkładany na raty na przykład kwartalne.

Podatek od nieruchomości

W Polsce kwestię podatków należnych od nieruchomości reguluje ustawa z dnia 12 stycznia 1991 o podatkach i opłatach lokalnych. Daniną publiczną należną od nieruchomości w Polsce jest podatek od nieruchomości.

Opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości podlegają następujące nieruchomości lub obiekty budowlane:

• grunty;
• budynki lub ich części;
• budowle lub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości nie podlegają użytki rolne lub lasy, z wyjątkiem zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej. Opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości nie podlegają również w szczególności: pod warunkiem wzajemności - nieruchomości będące własnością państw obcych lub organizacji międzynarodowych; grunty pod wodami powierzchniowymi płynącymi, z wyjątkiem gruntów pod wodami jezior lub zbiorników sztucznych; grunty pod morskimi wodami wewnętrznymi; nieruchomości lub ich części zajęte na potrzeby organów jednostek samorządu terytorialnego, w tym urzędów gmin, starostw powiatowych, urzędów związków metropolitalnych i urzędów marszałkowskich; grunty zajęte pod pasy drogowe dróg publicznych. Opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości nie podlegają również nieruchomości stanowiące własność Skarbu Państwa, które wchodzą w skład Zasobu Nieruchomości.

Podatnikami podatku od nieruchomości są osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne, w tym spółki nieposiadające osobowości prawnej, będące:

• właścicielami nieruchomości lub obiektów budowlanych, podlegających opodatkowaniu;
• posiadaczami samoistnymi nieruchomości lub obiektów budowlanych;
• użytkownikami wieczystymi gruntów;
• posiadaczami nieruchomości lub ich części albo obiektów budowlanych lub ich części, stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, jeżeli posiadanie: wynika z umowy zawartej z właścicielem, Krajowym Ośrodkiem Wsparcia Rolnictwa lub z innego tytułu prawnego, z wyjątkiem posiadania przez osoby fizyczne lokali mieszkalnych niestanowiących odrębnych nieruchomości, oraz co do zasady jeśli jest to posiadanie bez tytułu prawnego.

Jeżeli nieruchomość lub obiekt budowlany stanowi współwłasność lub znajduje się w posiadaniu dwóch lub więcej podmiotów, to stanowi odrębny przedmiot opodatkowania, a obowiązek podatkowy od nieruchomości lub obiektu budowlanego ciąży solidarnie na wszystkich współwłaścicielach lub posiadaczach. Odpowiedzialność solidarna oznacza, że jeżeli jeden ze współwłaścicieli ureguluje zobowiązanie podatkowe, to zwalnia tym samym pozostałych zobowiązanych z jego uregulowania do wysokości, w jakiej zrobił to sam.

W przypadku podatku od nieruchomości, podstawę opodatkowania stanowi:

• dla gruntów - powierzchnia;
• dla budynków lub ich części - powierzchnia użytkowa;
• dla budowli lub ich części związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej co do zasady - wartość, o której mowa w przepisach o podatkach dochodowych, ustalona na dzień 1 stycznia roku podatkowego, stanowiąca podstawę obliczania amortyzacji w tym roku, niepomniejszona o odpisy amortyzacyjne, a w przypadku budowli całkowicie zamortyzowanych - ich wartość z dnia 1 stycznia roku, w którym dokonano ostatniego odpisu amortyzacyjnego.

Wysokość stawek podatku od nieruchomości

Rada gminy, w drodze uchwały, określa wysokość stawek podatku od nieruchomości, z tym że stawki nie mogą przekroczyć rocznie od gruntów:

• związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, bez względu na sposób zakwalifikowania w ewidencji gruntów i budynków - 1,34 zł 4  od 1 m2 powierzchni;
• pod wodami powierzchniowymi stojącymi lub wodami powierzchniowymi płynącymi jezior i zbiorników sztucznych - 6,66 zł 5  od 1 ha powierzchni;
• pozostałych, w tym zajętych na prowadzenie odpłatnej statutowej działalności pożytku publicznego przez organizacje pożytku publicznego - 0,71 zł 6  od 1 m2 powierzchni;
• niezabudowanych objętych obszarem rewitalizacji i położonych na terenach, dla których miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego przewiduje przeznaczenie pod zabudowę mieszkaniową, usługową albo zabudowę o przeznaczeniu mieszanym obejmującym wyłącznie te rodzaje zabudowy, jeżeli od dnia wejścia w życie tego planu w odniesieniu do tych gruntów upłynął okres 4 lat, a w tym czasie nie zakończono budowy zgodnie z przepisami prawa budowlanego - 4,39 zł 7  od 1 m2 powierzchni;

Stawki od budynków lub ich części nie mogą przekroczyć w zależności od rodzajów budynków:

• mieszkalnych - 1,15 zł 8  od 1 m2 powierzchni użytkowej,
• związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej oraz od budynków mieszkalnych lub ich części zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej - 33,10 zł 9  od 1 m2 powierzchni użytkowej,
• zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie obrotu kwalifikowanym materiałem siewnym - 15,50 zł 10  od 1 m2 powierzchni użytkowej,
• związanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych w rozumieniu przepisów o działalności leczniczej, zajętych przez podmioty udzielające tych świadczeń - 6,76 zł 11  od 1 m2 powierzchni użytkowej,
• pozostałych, w tym zajętych na prowadzenie odpłatnej statutowej działalności pożytku publicznego przez organizacje pożytku publicznego - 11,17 zł 12  od 1 m2 powierzchni użytkowej;

Natomiast stawki od budowli nie mogą przekroczyć 2% ich wartości wskazanej według określonych ustawą zasad.

Przy określaniu wysokości stawek rada gminy może różnicować ich wysokość dla poszczególnych rodzajów przedmiotów opodatkowania, uwzględniając w szczególności lokalizację, rodzaj prowadzonej działalności, rodzaj zabudowy, przeznaczenie i sposób wykorzystywania gruntu. Rada gminy może różnicować ich wysokość dla poszczególnych rodzajów przedmiotów opodatkowania, uwzględniając w szczególności lokalizację, sposób wykorzystywania, rodzaj zabudowy, stan techniczny oraz wiek budynków, a także może różnicować wysokość stawek dla poszczególnych rodzajów przedmiotów opodatkowania, uwzględniając w szczególności rodzaj prowadzonej działalności.

Obowiązek podatkowy powstaje od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstały okoliczności uzasadniające powstanie tego obowiązku. Czyli na przykład – dla nowego właściciela nieruchomości - od miesiąca następującego po miesiącu, w którym zawarta została umowa sprzedaży nieruchomości.

Podatek katastralny a podatek od nieruchomości

Zarówno podatek katastralny jak i podatek od nieruchomości to daniny publiczne należne od nieruchomości. Podatek od nieruchomości funkcjonuje w Polsce, natomiast podatek katastralny – nie. Występuje on w innych krajach. Zasadniczą różnicą pomiędzy tymi dwoma rodzajami podatku jest sposób, w jaki określa się wysokość stawki podatku. W przypadku podatku od nieruchomości stosuje się w Polsce wyżej określone regulacje prawne, czyli w ogólności wysokość stawki podatku jest uzależniona od różnych czynników, na przykład rodzaju nieruchomości oraz ich przeznaczenia. W przypadku podatku katastralnego, jego wysokość jest określana co do zasady w zależności od jednego czynnika – wartości nieruchomości.

Przede wszystkim w przypadku podatku od nieruchomości stawka wyliczana jest w oparciu o powierzchnię nieruchomości, a dla podatku katastralnego – od wartości nieruchomości. Oznacza to, że w przypadku podatku od nieruchomości, dla wysokości daniny publicznej nie ma znaczenia stan nieruchomości, poczynione remonty albo jej lokalizacja.

Podatek katastralny w ogólnym rozrachunku będzie co do zasady podatkiem kwotowo wyższym niż znany i stosowany w Polsce podatek od nieruchomości.

Gdzie naliczany jest podatek katastralny

Podatek katastralny został wprowadzany na przykład w takich krajach jak Wielka Brytania, Irlandia, Francja, Belgia, Hiszpania, Szwecja, Łotwa, Niemcy.

Zasady naliczania podatku katastralnego

Wysokość tego podatku może ulegać zmianie w zależności od aktualnej wartości nieruchomości. Oznacza to, że określenie jego wysokości nie jest łatwe, a w szacowaniu wartości nieruchomości w danym roku mogą być przydatne opinie biegłych z zakresu szacowania nieruchomości. Wartość budynku zależy między innymi od jego stanu technicznego, lokalizacji, roku jego wybudowania. Mechanizm naliczania podatku katastralnego różnią się nieco w poszczególnych krajach. Wysokość co do zasady oscyluje w granicach 0,5% - 2% wartości nieruchomości. W niektórych krajach z odprowadzania podatku są zwolnione pewne grupy społeczne na przykład osoby starsze czy studenci.