Prawo dożywocia
Prawo dożywocia dotyczy gałęzi prawa związanej z nieruchomościami i uregulowane jest w kodeksie cywilnym. Jest to prawo niezbywalne i niedziedziczne. Prawo dożywocia dotyczy jedynie osoby posiadającej prawo własności do lokalu, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu nie wchodzi w jego zakres. Zakłada ono, że osoba starsza w zamian za dożywotnią opiekę i pielęgnację zobowiązuje się do przekazania własności nieruchomości drugiej stronie.
Co obejmuje opieka nad dożywotnikiem?
Uregulowania dotyczące utrzymania dożywotnika przez stronę nabywającą nieruchomość powinny być określone w treści umowy. Wszelkie kwestie niespisane w umowie rozpatrywane są na gruncie kodeksu cywilnego. O prawie dożywocia mówi § 1 art. 908 KC. Przepis ten wyszczególnia obowiązki nabywcy wobec dożywotnika, m. in.: dostarczenie wyżywienia, odzienia, opału, światła, pomoc i pielęgnację oraz organizację pogrzebu po śmierci.
Nieruchomość
Przedmiotem umowy dożywocia jest nieruchomość będąca we władaniu dożywotnika i to ona zostaje obciążona. Jej stan prawny zostaje wykazany w III rozdziale księgi wieczystej. Niemniej jednak warto wiedzieć, że prawo dożywocia obowiązuje niezależnie od wpisu w księdze. Sprzedający nieruchomość nie musi mieć zgody dożywotnika na jej zbycie. Istnieje jednak możliwość zamiany umowy dożywocia za np. rentę. Istnieje także możliwość rozwiązania umowy dożywocia w postępowaniu sądowym, jest to jednak trwający wiele lat proces.
Obostrzenia
Warto mieć na uwadze, że informacje na temat dożywotników wpisane są do księgi wieczystej nieruchomości, dlatego warto się z nią zapoznać przez zakupem mieszkania, bowiem nabywając tego typu nieruchomość kupujemy ją wraz z dożywotnikiem. Umowa dożywocia sporządzana jest w formie aktu notarialnego. W owym akcie również znajduje się informacja na temat ewentualnych dożywotników oraz widnieją informacje dotyczące umowy dożywocia. Jak już zostało wspomniane prawo dożywocia istnieje niezależnie od wpisu do księgi wieczystej. Tym samym nieruchomość może być obciążona prawem dożywocia bez wskazanego w księdze wieczystej wpisu. Wówczas nabywa nie może powoływać się na rękojmie i uchylać od obowiązku wykonywania umowy tłumacząc, że informacji nie było w księdze wieczystej. Jest to zabezpieczenie wobec sytuacji, w której w obecnym dniu zapisu w księdze wprawdzie nie ma, ale lada chwila się pojawi, np. kiedy osoba nabyła nieruchomość w drodze umowy dożywocia i sprzedała ją zanim wpis pojawił się w księdze wieczystej nieruchomości.
Prawo rękojmi
Zbywca nieruchomości jest zobowiązany do poinformowania nabywcy o ciążącej na nieruchomości umowie dożywocia, bowiem stanowi to jej wadę prawną. Jeżeli nabywca nie znał faktycznego stanu prawnego nieruchomości, bo sprzedający go zataił, chroni go rękojmia z tytułu wad prawnych. Na mocy rękojmi kupujący może domagać się naprawienia szkody, obniżenia ceny lub odstąpienia od umowy.
