Zapewne niewiele osób ma świadomość, że w polskim porządku prawnym istnieje taki zbiór danych, jak rejestr cen nieruchomości nazywany również rejestrem cen i wartości nieruchomości (RCiWN). Zgodnie z art. 4 ustawy z dnia 17.05.1989 Prawo geodezyjne i kartograficzne dla obszaru całego kraju zakłada się i prowadzi w systemie teleinformatycznym bazy danych, obejmujące zbiory danych przestrzennych infrastruktury informacji przestrzennej, w tym dotyczące rejestru cen nieruchomości.
Zgodnie z nieobowiązującym już rozporządzeniem Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków, starosta prowadzi rejestr cen nieruchomości, określonych w aktach notarialnych, oraz wartości nieruchomości, określonych przez rzeczoznawców majątkowych w operatach szacunkowych i przekazywanych w formie wyciągów do ewidencji gruntów i budynków.
Podstawa prawna istnienia rejestru to w szczególności ustawa z dnia 17.05.1989 Prawo geodezyjne i kartograficzne oraz wydane na jej podstawie aktualne rozporządzenie Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z 27.07.2021 w sprawie ewidencji gruntów i budynków.
Dane dostępne w rejestrze cen nieruchomości
Rejestr cen nieruchomości zawiera szczegółowe dane dotyczące transakcji sprzedaży nieruchomości zawartych na terenie kraju oraz rozbudowane dane dotyczące wycenianych nieruchomości. Można w nim zatem znaleźć zarówno dane dotyczące ceny, za jaką nieruchomość faktycznie została sprzedana (cena transakcyjna), jak i szacunkowej ceny, jaką można uzyskać na rynku za daną nieruchomość (wskazywanej najczęściej w operacie szacunkowym przez rzeczoznawców majątkowych). Dodatkowo rejestr zawiera dane dotyczące dokumentu transakcji, a także opisy nieruchomości. Poniżej przedstawiono szczegółowy zakres danych dostępnych w rejestrze cen nieruchomości.
Rejestr cen nieruchomości zawiera informacje dotyczące: identyfikatora transakcji (IdRCN); oznaczenia transakcji; oznaczenia aktu notarialnego z jego datą i dane identyfikujące notariusza; rodzaju transakcji; rodzaju rynku; strony sprzedającej; strony kupującej; ceny transakcji brutto; kwoty podatku VAT; wykazu nieruchomości będących przedmiotem transakcji wraz z ich rodzajem, opisem i ceną. Natomiast w wykazie nieruchomości wyróżniane są następujące rodzaje nieruchomości: nieruchomości gruntowe niezabudowane; nieruchomości gruntowe zabudowane; nieruchomości budynkowe oraz nieruchomości lokalowe. W informacjach o nieruchomości wykazuje się: rodzaj prawa będącego przedmiotem transakcji; udział w prawie będącym przedmiotem transakcji; pole powierzchni ewidencyjnej nieruchomości gruntowej; cenę nieruchomości brutto; kwotę podatku VAT, a także wykaz działek, budynków lub lokali wchodzących w skład nieruchomości.
Dla działek ewidencyjnych wchodzących w skład nieruchomości gruntowych w rejestrze cen nieruchomości przechowuje się, możliwe do ustalenia na podstawie aktu notarialnego, następujące informacje: identyfikator działki ewidencyjnej; adres działki ewidencyjnej; pole powierzchni ewidencyjnej; przeznaczenie w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego lub w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu; sposób użytkowania; cenę działki ewidencyjnej brutto; kwotę podatku VAT i dodatkowe informacje.
Dla budynków wchodzących w skład nieruchomości budynkowych w rejestrze cen nieruchomości przechowuje się, możliwe do ustalenia na podstawie aktu notarialnego, następujące informacje: identyfikator budynku; adres budynku; rodzaj budynku; pole powierzchni użytkowej; cenę budynku brutto; kwotę podatku VAT, a także dodatkowe informacje.
Dla lokali wchodzących w skład nieruchomości lokalowych w rejestrze cen nieruchomości przechowuje się, możliwe do ustalenia na podstawie aktu notarialnego, następujące informacje: identyfikator lokalu; adres lokalu; funkcję lokalu; liczbę izb; numer kondygnacji; powierzchnię użytkową lokalu; powierzchnię pomieszczeń przynależnych do lokalu; cenę lokalu brutto; kwotę podatku VAT i dodatkowe informacje.
Udostępnianie danych z rejestru cen nieruchomości
Udostępnianie informacji z rejestru cen nieruchomości odbywa się z wykorzystaniem usług sieciowych i portali internetowych lub wyciągów w postaci papierowej. Co za tym idzie, materiały otrzymać można w formie papierowej bądź elektronicznej – zgodnie z treścią złożonego wniosku.
W celu uzyskania danych z rejestru cen nieruchomości należy zgłosić się do właściwej miejscowo jednostki organizacyjnej (urząd gminy, urząd miasta) i złożyć stosowny wniosek na urzędowym formularzu P oraz formularzu P5 wraz z załącznikami. Wypełniając wniosek należy wskazać cel pobrania materiałów (tzn. dla potrzeb własnych niezwiązanych z działalnością gospodarczą, bez prawa publikacji w sieci Internet; w celu wykonania wyceny nieruchomości – rzeczoznawcom majątkowym; dla dowolnych potrzeb; w celu kolejnego udostępnienia zbiorów danych dotyczących sieci uzbrojenia terenu), a także wybrany sposób udostępnienia materiałów. Niektórym podmiotom przysługuje możliwość nieodpłatnego uzyskania materiałów z rejestru cen nieruchomości – na przykład jednostkom oświaty na cele edukacyjne.
W formularzu należy wpisać parametry, jakim mają odpowiadać dane z rejestru cen nieruchomości, których dotyczy wniosek. Można również podać dodatkowe kryteria dotyczące nieruchomości albo wskazać konkretne identyfikatory transakcji lub nieruchomości.
Następnie organ dokona wyceny zamówienia, wyda tzw. dokument obliczenia opłaty i wezwie wnioskodawcę do złożenia odpowiedniej kwoty. Dopiero po uiszczeniu opłaty wnioskodawca otrzyma zamówione materiały wraz z licencją, określająca zakres uprawnień do wykorzystania udostępnionych zasobów. Czas oczekiwania na rozpoznanie wniosku wynosi nie więcej niż 30 dni. W przypadku sporu dotyczącego wysokości opłaty albo zakresu udostępnionych materiałów, wnioskodawcy przysługuje tryb odwoławczy.
Legitymacja do uzyskania danych z rejestru cen nieruchomości
Podmiotami, które najczęściej korzystają z danych zawartych w rejestrze cen nieruchomości, są z pewnością rzeczoznawcy majątkowi. Jednak przepisy nie przewidują ograniczeń, jeżeli chodzi o możliwość pozyskiwania danych z rejestru, a co za tym idzie, każdy zainteresowany może złożyć wniosek i uzyskać dane z rejestru cen nieruchomości.
