Ewidencja gruntów i budynków zawiera dane dotyczące wszystkich nieruchomości. W pewnych sytuacjach prawnych niezbędne może okazać się uzyskanie wypisu oraz wyrysu z rejestru gruntów, który jest objęty ewidencją.
Wypis z rejestru gruntów zawiera dane dotyczące nieruchomości, takie jak numer działki ewidencyjnej, na której się znajduje, a także dane dotyczące powierzchni. Jest to dokument w formie tekstowej. Natomiast wyrys z ewidencji gruntów, a właściwie z operatu ewidencyjnego, posiada formę mapki z zaznaczonymi danymi dotyczącymi danej nieruchomości.
Cel uzyskania wypisu i wyrysu
Posiadanie wypisu i wyrysu jest niezbędne w niektórych sytuacjach prawnych. Przede wszystkich są one potrzebne dla nabycia albo sprzedaży nieruchomości, stanowią wówczas załącznik do aktu notarialnego. Wypisy i wyrysy są potrzebne również dla założenia księgi wieczystej, czy sporządzenia operatu szacunkowego nieruchomości.
Regulacje prawne
Kwestię uzyskania wypisów i wyrysów regulują następujące akty prawne:
- ustawa z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne;
- rozporządzenie Ministra Rozwoju z dnia 28 lipca 2020 r. w sprawie wzorów wniosków o udostępnienie materiałów państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, licencji i Dokumentu Obliczenia Opłaty, a także sposobu wydawania licencji;
- rozporządzenie Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z dnia 27 lipca 2021 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków.
Kto może uzyskać wypis i wyrys z operatu ewidencyjnego
Jedynie określona grupa osób jest legitymowana do złożenia wniosku o wydanie wypisu i wyrysu. Jest to przede wszystkim właściciel nieruchomości. W dalszej kolejności wniosek może złożyć osoba, która ma prawo dysponować nieruchomością, a także osoba albo przedsiębiorstwo, które ma prawne powody uzyskania tego rodzaju dokumentów.
Procedura uzyskania wypisu i wyrysu
Wypis oraz wyrys z ewidencji gruntów można uzyskać w sposób:
- papierowy albo
- elektroniczny.
W zależności od wybranej drogi różne będą procedury jego uzyskania.
W przypadku chęci uzyskania dokumentów drogą elektroniczną należy złożyć wniosek przez Internet. Opcja ta dostępna jest jedynie w niektórych starostwach powiatowych. Można wówczas skorzystać z portalu, na którym istnieje możliwość złożenia wniosku online.
by dowiedzieć się, czy w danym starostwie możliwe jest złożenie wniosku online należy sprawdzić to bezpośrednio na stronie internetowej starostwa albo wejść na stronę internetową sluzbageodezyjna.gugik.gov.pl. Wybrać z danych hasło „Geodeci powiatowi” albo „Ośrodki dokumentacji” i wskazać województwo, którego dotyczy zapytanie. Następnie należy wybrać hasło „portal mapowy” i portal danego powiatu.
Istnieje również możliwość złożenia wniosku o wypis i wyrys w sposób tradycyjny, w formie papierowej (osobiście albo za pośrednictwem poczty). W tym celu należy wydrukować i wypełnić załącznik do rozporządzenie Ministra Rozwoju z dnia 28 lipca 2020 r. w sprawie wzorów wniosków o udostępnienie materiałów państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, licencji i Dokumentu Obliczenia Opłaty, a także sposobu wydawania licencji. Formularze w formie papierowej są także dostępne do wypełnienia w urzędach.
Należy wybrać załącznik nr 4 – formularz EGiB, Wniosek o wydanie wypisu lub wyrysu z operatu ewidencyjnego. W formularzu należy podać dane wnioskodawcy - imię i nazwisko albo nazwa oraz adres, PESEL lub REGON, dane kontaktowe. Dodatkowo należy wpisać urząd, do którego kieruje się wniosek oraz datę jego wypełnienia. Następnie trzeba zaznaczyć przedmiot wniosku. Do wyboru są następujące opcje:
- wypis z rejestru gruntów,
- wypis z rejestru gruntów oraz wyrys z mapy ewidencyjnej,
- wyrys z mapy ewidencyjnej,
- uproszczony wypis z rejestru gruntów (nie jest przeznaczony do dokonywania wpisów w księdze wieczystej),
- wypis z rejestru gruntów bez danych osobowych,
- wypis z kartoteki budynków,
- wypis z kartoteki lokali,
- wypis z rejestru budynków,
- wypis z rejestru lokali,
- wypis z wykazu działek ewidencyjnych,
- wypis z wykazu podmiotów.
Dalej wskazuje się dane, które pozwalają zidentyfikować nieruchomość, a więc powiat, gmina, obręb ewidencyjny lub adres nieruchomości, numer jednostki rejestrowej lub numer działek ewidencyjnych lub numer księgi wieczystej.
We wniosku wskazuje się również uzasadnienie wydania wypisu z ewidencji gruntów i budynków. Należy zaznaczyć, czy wnioskodawca:
- jest właścicielem, osobą lub jednostką organizacyjną władającą gruntami, budynkami lub lokalami, których dotyczy wniosek albo
- ma interes prawny w dostępie do danych objętych wnioskiem (oraz opisać interes prawny z przywołaniem przepisu prawa, z którego wynika);
- jest operatorem sieci w rozumieniu ustawy z dnia 7 maja 2010 r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych;
- jest organem administracji publicznej albo podmiotem niebędącym organem administracji publicznej, realizującym zadania publiczne związane z gruntami, budynkami lub lokalami, których dotyczy wniosek.
- jest operatorem systemu przesyłowego, systemu dystrybucyjnego oraz systemu połączonego.
Najtrudniejszą do wykazania podstawą dla uzyskania wypisu i wyrysu jest posiadanie interesu prawnego. Ustawodawca bowiem wymaga, by w takiej sytuacji wskazać konkretny przepis prawa materialnego, z którego taki interes wynika oraz opisać okoliczności faktyczne sprawy, które go potwierdzają. Jako przykład takiej sytuacji można wskazać okoliczność, gdy osoba, która nabyła nieruchomość w drodze dziedziczenia (posiada postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku) wnosi o wydanie wypisów i wyrysów z ewidencji gruntów i budynków w celu założenia księgi wieczystej dla odziedziczonej nieruchomości (posiada bowiem tylko numer księgi, a nie jej dokładny opis zawierający numery działek ewidencyjnych itd.). W takiej sytuacji sądy wskazują, że załączenie do wniosku postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku może być wystarczające dla uzyskania wypisu i wyrysu, jednak urzędu czasami odmawiają wydania dokumentów na podstawie tego dokumentu bez wskazania konkretnego przepisu prawa, z którego wynika interes prawny wnioskodawcy.
Następnie wnioskodawca wskazuje ewentualne dane osoby wyznaczonej do kontaktu z urzędem (na przykład pełnomocnika – adwokata, radcy prawnego) oraz postać dokumentów, które mają być wydane (papierowa albo elektroniczna) oraz sposób ich dostarczenia. Ostatnim krokiem jest podpisanie wniosku i ewentualnie dopisanie wyjaśnień albo załączenie dokumentów dla wykazania interesu w uzyskaniu wypisów i wyrysów. Jeżeli jakieś informacje, które wnioskodawca chce przekazać urzędowi, nie zmieściły się na formularzu urzędowym, należy dołączyć do niego załączniki.
Opłaty od wniosku o wypis i wyrys z rejestru gruntów
Niezależnie od wybranej formy złożenia wniosku, wniosek należy również prawidłowo opłacić. Opłata wynosi 140 zł za elektroniczną wersję wypisu i wyrysu oraz 150 zł za wydruki wypisu i wyrysu. Przy czym należy pamiętać, że kwoty te dotyczą jednej nieruchomości w granicach jednego obrębu ewidencyjnego. Jeżeli kilka działek ewidencyjnych o różnych numerach ewidencyjnych działki wchodzi w skład jednego obrębu ewidencyjnego to należy uiścić jedną opłatę od wszystkich działek. Opłatę można wnieść przelewem na wskazany rachunek urzędu albo osobiście w kasie urzędu. O wysokości opłaty urząd poinformuję wnioskodawcę po złożeniu przez niego wniosku.
Wniosek należy kierować do starostwa powiatowego lub urzędu miasta, na terenie którego jest nieruchomość. Należy również zaznaczyć, w jakiej formie maja zostać odebrane dokumenty – papierowej (w urzędzie albo w drodze wysyłki pocztą), czy na adres e-mail. Opcja wysłania dokumentów drogą mailową zawsze będzie rozwiązaniem szybszym, stąd jeśli zależy komuś na czasie warto z niej skorzystać. Organ poinformuje o czasie koniecznym do skompletowania wnioskowanej dokumentacji.
Tryb odwoławczy
Od niezadowalającej decyzji starosty na przykład w przedmiocie odmowy wydania dokumentów, wnioskodawca może wnieść odwołanie do Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego. Odwołanie od decyzji administracyjnej należy wnieść w terminie czternastu dni od dnia doręczenia go stronie. Jeżeli załatwienie sprawy nadal będzie niekorzystane dla wnioskodawcy, powinien on złożyć skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.
